20 – lecie Euro – historia i teraźniejszość

 20 – lecie Euro – historia i teraźniejszość

W dniu 1 stycznia 2022 r. obchodzimy  20 rocznicę wprowadzenia  Euro banknotów i monet do obiegu. Rocznicę tę obchodzić będzie wspólnie z Europejskim Bankiem Centralnym jego Prezes Christine Lagarde  (czwarta Prezes EBC) urodzona 1 stycznia 1956 w Paryżu, która pełniła różne funkcje na bardzo wysokich szczeblach m.in., była Ministrem Gospodarki, Finansów i Przemysłu we Francji. W tym samym dniu co EBC obchodzi 20 lecie –  Pani Prezes obchodzi 66 rocznicę urodzin.

Prezesi Europejskiego Banku Centralnego według kadencji:

Kadencja  EBC trwa 8 lat, a Euro  jest walutą około 340 mln ludzi. Siedzibą  EBC  jest  Frankfurt nad Menem przy Sonnemannstrasse 20, a główny budynek został zaprojektowany przez COOP HIMMELB(L)AU  i oddany w listopadzie 2014 r.,  a oficjalnie otwarty 18 marca 2015 r. Wcześniej  siedzibą EBC  był Eurotower plus 3 dodatkowe lokalizacje wykorzystywane ze względu na zbyt małą ilość pomieszczeń biurowych (Eurotheum, Japan Center, Neue Mainzer Strasse 32-36 ).

Emisją euro zajmuje się Europejski Bank Centralny lub z upoważnienia EBC krajowe banki centralne krajów strefy euro, których obecnie jest 19 oraz 4 mikro organizmy, które nie zajmują się emisją Euro to: Andora, Republika San Marino, Watykan i Monako. Ponadto do strefy euro należą Kosowo i Czarnogóra, które nie są w Unii Europejskiej.

Z  przekształcenia Europejskiego Instytutu Walutowego powstał EBC, Instytut Walutowy nie posiadał kompetencji władczych tylko był ciałem doradczym. EBC powstał 1 czerwca 1999 r. i obejmował 11 państw, do których 2 lata później dołączyła Grecja.

W początkowym okresie Euro funkcjonowało tylko w obrocie bezgotówkowym, a

dopiero 1 stycznia 2002 r. w obrocie gotówkowym, zastępując monety i banknoty krajowe.

Poniżej terminy obowiązywania, wymiany banknotów i monet narodowych strefy euro:

Europejski Bank Centralny odpowiedzialny  jest m.in. za:

1. emisję Euro,
2. ochronę Euro,
3. siłę nabywczą.

Kierownictwo EBC sprawowane jest przez 3 organy: 

1. Radę Prezesów – w skład którego wchodzi 25 członków (6 członków Zarządu EBC, 19 prezesów banków centralnych państw krajów które przyjęły euro – jest to naczelny organ decyzyjny.
2. Zarząd – składa się z ( 6 członków: Prezes, Wiceprezes i 4 członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu ) – jest organem wykonawczym.
3. Rade Ogólną – składa się z 29 członków (Prezesa i Wiceprezesa EBC oraz 27 prezesów banków centralnych państw członkowskich Unii Europejskiej). Po wstąpieniu wszystkich państw UE do strefy euro, Rada Ogólna w myśl Statutu będzie rozwiązana – jest organem doradczym.

Europejski Bank Centralny zatrudnia około 4000 urzędników.

EURO – waluta światowa (według normy ISO 4217 ma skrót trzyliterowy EUR tak jak wszystkie waluty na świecie), pełni coraz większą rolę na świecie obok dolara USA, Funta Szterlinga, Juana, Jena i Franka Szwajcarskiego.

Jednym z największych problemów dla państw Eurosystemu (Eurosystem tworzą: Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne państw członkowskich stosujących jako wspólną walutę euro), było ustalenie nazwy dla wspólnej waluty. Należało wybrać taką, która nie będzie wywoływała niepotrzebnych konfliktów między państwami. Nazwę  euro uzgodniono w 1995 r. w Madrycie w ramach przygotowań do wspólnej waluty. Padały różne propozycje m.in. Florin, Dukat, Franken. Nazwy te miały zabarwienia narodowe, dlatego też od nich odstąpiono. Symbol Euro „€” został zainspirowany grecką literą epsilon  przeciętą dwiema równoległymi liniami. Symbolizuje korzenie cywilizacji europejskiej, zapewnienie stabilizacji. W dniu 1 stycznia 2002 r. do obiegu wprowadzono 8 nominałów monet i 7 nominałów banknotów:

Monety: 1, 2, 5, 10, 20, 50 eurocentów oraz  1 i 2 euro,

Banknoty: 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 euro.

Banknoty mają takie same wizerunki na stronie pierwszej i odwrotnej dla każdego państwa Eurosystemu.

Eurosystem stanowi organ władzy monetarnej strefy euro. Jego głównym celem  jest utrzymanie stabilności cen, utrzymanie służy to wspólnemu dobru. Jako ważny organ finansowy, Eurosystem dąży także do utrzymania stabilności finansowej oraz wspiera integrację finansową w Europie. Euro drukować mogą krajowe banki centralne po zatwierdzeniu przez Europejski Bank Centralny.

Banknoty  wprowadzone 1 stycznia 2002 r. nazywamy serią pierwszą.

Banknoty te mają zabezpieczenia prawie takie same,. Nominały  5, 10 i 20  mają na stronie pierwszej hologramy w postaci paska a 50, 100, 200 i 500 hologramy punktowe. Druga różnica: nominały  5, 10, 20, 50, 100 nie mają zabezpieczenia dla niewidomych, natomiast 200 i 500 mają zabezpieczenia dla niewidomych. Na stronie odwrotnej nominały 5, 10, i 20 mają farbę opalizującą  w postaci paska  a 50, 100, 200 i 500 mają farbę zmiennie optyczną.

Autorem  szaty graficznej Euro jest Robert Kalina austriacki projektant, który dla Narodowego Banku  Austrii stworzył projekt T 382, tym samym wygrał konkurs na grafikę banknotów Euro. Projekt został przyjęty w dniu 3 grudnia 1996 r.

Tematem banknotów Euro są „Epoki i style”, a motywem przewodnim – okna, bramy i mosty. Pomimo wprowadzenie do obiegu serii drugiej banknotów Euro, banknoty serii pierwszej nadal są w obiegu.

Seria druga:

• 5 Euro – wejście do obiegu w dniu 2 maja 2013 roku,
• 10 – wejście do obiegu w dniu 23 września  2014 rok,
• 20 – wejście do obiegu w dniu 25 listopada 2015 rok,
• 50 – wejście do obiegu w dniu 4 czerwca 2017 rok,
• 100 – wejście do obiegu w dniu 28 maja 2019 rok,
• 200 – wejście do obiegu w dniu 28 maja 2019 rok.

W  serii drugiej  możemy zauważyć istotne zmiany zabezpieczeń, które mają na celu zabezpieczyć banknoty przed fałszerstwami. Wprowadzono zabezpieczenia oparte na najlepszych osiągnięciach naukowych m.in. farbę szmaragdową, jakość papieru, kolorystykę banknotów. Ujednolicono zabezpieczenia m.in. na wszystkich nominałach występują hologramy w postaci paska na stronie pierwszej.

Poniższa analiza zmian zabezpieczeń zilustrowana na przykładzie banknotu o nominale 50 Euro przedstawia zmiany jakie wprowadzone zostały w zabezpieczeniach pomiędzy serią pierwszą, a drugą. Zabezpieczenia serii drugiej wykazują nowoczesne techniki dające ochronę banknotom przed fałszerstwem, jednocześnie zapewniając łatwiejszą weryfikację autentyczności kasjerom.

W dniu 1 stycznia 2022 obchodzimy 20 rocznicę wprowadzenia do obiegu Euro. Europejski Bank Centralny już 6 grudnia 2021 ogłosił dalsze plany dotyczące waluty Eurosystemu. W komunikacie prasowym poinformował, że do roku 2024  stworzy nowy projekt banknotów euro, który będzie konsultowany z opinią publiczną we współpracy z obywatelami Europy, zakończony podjęciem decyzji.

Prezes EBC Christine Lagarde powiedziała „…jest czas aby odświeżyć szatę graficzną banknotów”. W miejsce poprzednich motywów okien, bram i mostów powstaną nowe wzory, które będą jeszcze bliższe Europejczykom ze wszystkich grup wiekowych i społecznych. Członek Zarządu EBC Fabio Panetta  powiedział „że chce, żeby obywatele Europy mogli się utożsamiać z banknotami euro i byli z nich dumni”. Nowe wzory banknotów będą miały najlepsze  zabezpieczenia  występujące na rynku. W związku z tym powołano multidyscyplinarną grupę doradczą w skład której weszli specjaliści różnych dziedzin zgłaszanych  przez banki centralne ze strefy euro. Po zakończeniu procesu projektowego Rada Prezesów zatwierdzi produkcję nowych banknotów i podejmie decyzję w sprawie dat emisji. Szkoda, że w tym procesie nie weźmie udziału przedstawiciel Narodowego Banku Polskiego, jest to z pewnością duża strata wizerunkowa, a strona Polska mogłaby mieć istotny wpływ na wygląd nowych banknotów Euro serii trzeciej. Wkład Polski mógłby przynieść bardzo pozytywne rezultaty ze względu na cieszące się dużym powodzeniem i uznaniem dotychczas zrealizowane projekty graficzne. Ponadto Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych Spółka Akcyjna jest w czołówce tego typu firm na świecie.

Życzymy Zarządowi  i pracownikom  EBC i krajowych banków centralnych  dalszych sukcesów w tak trudnej pracy dla pomyślności  Eurosystemu i  Unii Europejskiej. Każdy pracownik powinien zadać sobie pytanie,  co mogę  zrobić dla EBC, tak by siła euro była na miarę drugiej gospodarki na świecie.

Autor artykułu jest  wykładowcą i specjalizuje się  w tematyce fałszerstw banknotów i monet.

Stanisław Romaniszyn – autor książek „Poradnik kasjera – Wszystko o polskich znakach pieniężnych” i „Kasjer złotowy” oraz publikacji: „Wszystko o EURO” i „Wszystko o polskich znakach pieniężnych”. Trener z kilkunastoletnim doświadczeniem w prowadzeniu szkoleń z zakresu: kasjer walutowo-złotowy oraz z rozpoznawania autentyczności waluty PLN i obcej. Mecenas sztuki, pasjonat malarstwa.