30 września 2023r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.
Głównym celem wydania nowego rozporządzenia było dostosowanie przepisów w nim zawartych do obecnie obowiązujących standardów wykonywania pracy przez młodocianych. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie dostosowuje przepisy do wymagań rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. poz. 316, z późn. zm.) oraz uwzględnia potrzeby pracodawców zatrudniających młodocianych w ramach praktycznej nauki zawodu.
Rozporządzenie zawiera przepisy regulujące w szczególności obowiązki pracodawców
w zakresie bhp oraz ochrony zdrowia w przypadku zatrudniania pracowników młodocianych oraz dwa wykazy prac wzbronionych:
- załącznik nr 1 to wykaz prac bezwzględnie wzbronionych młodocianym,
- załącznik nr 2 to wykaz niektórych rodzajów prac wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnienie młodocianych w wieku powyżej 16 lat.
Prace wzbronione bezwzględnie
Pierwszy wykaz prac to wykaz prac wzbronionych, co sugeruje jednoznacznie, że prace zawarte w wykazie nie mogą być przez młodocianych wykonywane w żadnych warunkach niezależnie od potrzeb – w tym wyrażenie zgody przez młodocianych czy ich przedstawicieli ustawowych.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym zawiera następujące kategorie prac:
1) prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu,
2) prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych,
3) prace stwarzające zagrożenia wypadkowe.
Prace wzbronione – dozwolone na potrzeby przygotowania zawodowego
Uwzględniając potrzeby wynikające z procesu przygotowania zawodowego, rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac dopuszcza warunkowo wykonywanie niektórych prac wzbronionych.
Załącznik nr 2 do rozporządzenia zawiera następujący katalog prac względnie wzbronionych:
1) prace zagrażające prawidłowemu rozwojowi fizycznemu i psychicznemu,
2) prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, pyłowych, fizycznych i biologicznych,
3) prace stwarzające zagrożenia wypadkowe.
Młodociany może być dopuszczony do prac wzbronionych ujętych w załączniku nr 2, jeżeli jest to niezbędne do odbycia przygotowania zawodowego. Uwzględniając powyższe, podmiot realizujący przygotowanie zawodowe nie może dopuścić młodocianego do wykonywania dowolnych prac wynikających z załącznika nr 2 wyłącznie na tej podstawie, że są one względnie dozwolone do wykonywania. Muszą to być prace korespondujące z programem przygotowania zawodowego.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. 2023 poz.1240)
mgr Maria Tokarek
główna specjalistka ds. BHP i prawa pracy
